De gereguleerde maatschappij met kastjes en muren frustreert burgerinitiatieven. Noaberschap werkt het best zonder regulering en inmenging van de overheid. In buurtschappen zijn hiervan veel voorbeelden. Geïndividualiseerde stadsomgeving worstelt hiermee.

Er is een verschuiving gaande: meer regie en zeggenschap bij bewoners, meer focus op kerntaken bij de gemeente. Maar die verschuiving vraagt ook om een andere houding en ander gedrag! Zowel bij gemeente (ambtelijk, bestuurlijk, politiek) als bij bewoners! (Enkele voorbeelden: Neem een initiatief niet over, Vier successen, Spreek verwachtingen uit, Deel kennis en deskundigheid) Ik zie dat in steeds meer gemeenten wijkregisseurs of kerncontactfunctionarissen worden aangesteld die het eerste aanspreekpunt zijn voor bewoners/initiatiefnemers. Zij maken hen wegwijs en houden in de gaten houden of er antwoord komt op vragen. In sommige gemeenten wordt actief gewerkt aan de omslag naar overheidsparticipatie, zoals in Doetinchem. Wat zijn de verwachtingen van ambtenaren, bestuurders, politici en bewoners, zijn die reëel en hoe werk je aan betere samenwerking? Dit geeft inzicht in de uitdagingen waar je samen voor staat en dan kun je eraan werken! Want samenwerken blijft ook werken :-)

'De' overheid bestaat niet. De afgelopen jaren heb ik alle varianten van reacties uit Gemeente, Provincie en Rijk meegemaakt. Van ongeloof (het kan helemaal niet wat jullie willen) tot pro-actieve support.
Ik mis vooral effectieve rechtsvormen (ook overheid), die grotere burgerinitiatieven ondersteunen in de opzet en verantwoording.

In het programma leefbaarheid, in de kennisbank, is kennis aanwezig van verschillende rechtsvormen die grotere burgerinitiatieven kunnen hanteren.
De vorm van een coöperatie wordt vaak gebruikt, zoals bij de buurtcoöperatie Apeldoorn-Zuid en de zorgcoöperatie Mariënvelde. In coöperaties zijn de leden direct betrokken bij en hebben ze invloed op de activiteiten van de coöperatie. Een andere juridische vorm is uiteraard die van een stichting, maar die kent geen betrokkenheid en medezeggenschap van leden.

Eens met de kritiek, teveel initiatieven lopen stuk op regels bedacht door ambtenaren en overgenomen door bestuurders en politici

Juist nu de samenleving individualistischer en complexer wordt is er behoefte aan schaalverkleining. Terug naar de menselijke maat. De overheid speelt daar nog te weinig op in en kan daar niet flexibel mee omgaan.

Jan, Steven, Wouke, Wilma, dank voor jullie reacties.
‘De overheid’ bestaat inderdaad niet, zoals Jan zegt. Dus het is lastig daar veel algemeens over te zeggen. Behalve natuurlijk dat de overheid niet als ‘kastjes en muren’ hoort te werken - in de woorden van Steven.
Dat dat soms wel zo ervaren wordt, is één van de redenen waarom de provincie aan initiatiefnemers advies van de Leefbaarheidsalliantie Gelderland ter beschikking stelt. We willen je helpen bij het voor elkaar krijgen van gezamenlijke initiatieven die de leefbaarheid verbeteren.
Hebben jullie ideeën voor zulke initiatieven en loop je ergens tegenaan? Zie je dingen die de provincie beter kan doen om zulke initiatieven mogelijk te maken? Ik ben benieuwd naar jullie reacties; een ‘offline’ gesprek hierover kan natuurlijk ook.
De Leefbaarheidsalliantie helpt ook met het vinden van en samenwerken met medevrijwilligers. Wat mij terug brengt bij mijn eerdere vraag: zien jullie de overheid inderdaad als grootste hinderpaal, groter dan bijvoorbeeld het vinden van voldoende vrijwilligers die er tijd in willen steken?

Beste Steven,
Dank voor je reactie, interessant. Je zegt dat wat in buurtschappen werkt in stedelijke omgevingen vaak niet werkt. Heb je hier voorbeelden van, van zowel buurtschap als stad? Waar worstelt 'de stad' mee en welke kansen zie jij om dat te verbeteren?
En kan de overheid helemaal afzijdig blijven? Los van het bewaken van zinvolle regels: John Niemeijer pleit er in een blog op dit forum bijvoorbeeld juist voor dat de overheid een lokale coördinator (financieel) mogelijk maakt. Zo'n coördinator kan dan initiatieven met elkaar verbinden, waardoor er meer kansen voor kruisbestuivingen tussen initiatieven kunnen worden benut en er meer een sociale verbondenheid op wijk- of dorpsniveau kan ontstaan. Zie https://leefbaarheid.gelderland.nl/blog/729504.aspx

Hij heeft gelijk. Dit artikel is in april 2017 geschreven, het voorbeeld is mogelijk ouder. Inmiddels zie je mondjesmaat de bereidheid van enkele gemeentes toenemen om vrijblijvender en pro-actief mee te werken en denken aan dergelijke initiatieven. Opvallend is, dat het erg verschilt per gemeente.
Echter blijf je, zeker in contact met ambtenaren en in het bijzonder wethouders, merken dat zijzelf nog in het 'oude keurslijf' terugvallen. De veilige bureaucratie. Zoals Steven zegt; die mallemolen van regeltjes en bestemmingen. Burgerinitiatieven zijn gebouwd op vrijblijvendheid, op zo gezegd simpelheid en op directe uitvoerbaarheid met vaak de meest simpele middelen. Die éne inwoner die wél de tijd en energie heeft om voor een initiatief te gaan, zit inderdaad niet te wachten op een loket, dan een ambtenaar, en dan nog eens een wethouder die alle details op papier wil hebben en vervolgens struikelt over de soms eeuwenoude regelgeving of bestemmingen.

Beste Elvira,
Bedankt voor je reactie. De provincie wil goede initiatieven van bewoners mede mogelijk maken, maar voorkomen dat zij vastlopen in bureaucratie. Daarom hebben we onze subsidieregeling voor bewonersinitiatieven laagdrempelig proberen te maken en zorgen we dat de Leefbaarheidsalliantie Gelderland mensen met goede ideeën kosteloos kan ondersteunen om ze daadwerkelijk voor elkaar te krijgen (zie leefbaarheid.gelderland.nl). Tegelijk hebben we ook de taak om te letten op andere belangen en zorgvuldig om te gaan met overheidsgeld. Loop je tegen een concrete situatie aan waarin we het beter kunnen doen? Laat het ons dan vooral weten!